| Typ zaburzenia osobowości |
Opis podstawowych cech osobowości |
| Osobowość psychasteniczna |
Nieśmiałość, nadwrażliwość, oczekiwanie akceptacji przez wszystkich, lęk przed nieakceptacją, stałe poczucie mniejszej wartości, nadmierne poczucie odpowiedzialności za innych, trudność w podejmowaniu decyzji, przesadne analizowanie- często własnego zachowania. Podatność na sugestię innych, tendencja do uzależniania się od innych. Rygorystyczna i perfekcjonistyczna samoocena. |
| Osobowość unikowa |
Nieśmiałość z jednoczesnym pragnieniem pozytywnej oceny i akceptacji innych. Lęk przed odrzuceniem i ośmieszeniem jest potężnym hamulcem przed kontaktami społecznymi. |
| Osobowość zależna |
Dążenie do tego, aby inni przejmowali odpowiedzialność za podstawowe problemy własnego życia. Poczucie mniejszej wartości i brak pewności siebie. |
| Osobowość neurotyczna |
Nadwrażliwość wegetatywna - reagowanie licznymi objawami nerwicowo-wegetatywnymi, np. biciem serca, biegunką, częstym oddawaniem moczu, wymiotami itd. na niezbyt obciążające dla normalnego człowieka sytuacje. Znaczny egocentryzm, niezbyt silne związki uczuciowe z innymi. |
| Osobowość nieadekwatna |
Nie ma trudności w kontaktach społecznych. Jej życie jest ciągiem spraw niedokończonych. Brak konsekwencji i dyscypliny. Jej porażki dotyczą tak spraw osobistych jak i zawodowych. |
| Osobowość bez dogmatu |
Zawodzi w chwili próby, w sytuacji wymagającej wyrzeczeń w imię powszechnie uznawanych wartości. Ujawnia się wtedy jako istota koniunkturalna, przedkładająca własne korzyści nad wartości. |
| Osobowość fanatyczna |
Poczucie własnej wyjątkowości i nieomylności. Nietolerancja, egocentryzm, często poczucie misji. Dążność do zajmowania pozycji przywódczych i podporządkowania sobie dużych grup społecznych. Realizuje cele z wielką konsekwencją a nawet z brutalnością i okrucieństwem. |
| Osobowość schizoidalna |
Bardzo małe albo żadne możliwości nawiązania bezpośrednich kontaktów uczuciowych z innymi. Żyje w izolacji psychicznej, w swoim świecie wewnętrznych przeżyć. Często robi wrażenie osoby dziwacznej i tajemniczej. |
| Osobowość paranoidalna |
Nikła zdolność nawiązania bezpośrednich kontaktów uczuciowych. Głęboka dysharmonia wewnętrzna, często wysokie aspiracje. Tajemniczość przy chęci jak największego posiadania wiedzy o innych. Negatywne oceny innych często zupełnie bezpodstawne. Często atakuje ludzi, od których niegdyś doznała pomocy. Żyje w stanie stałej gotowości do odpierania ataków. Uważając się za osobę zagrożoną, potencjalną ofiarę w rzeczywistości sama staje się agresorem. |
| Osobowość anankastyczna |
Odbierana jako sztywna, uparta, bez poczucia humoru i możliwości odprężenia się i relaksu. Pedantyczna, sformalizowana, konwencjonalna, działająca według ściśle określonych reguł, porządkująca otoczenie według własnych wzorów. |
| Osobowość histeroidalna |
Jest ekstrawertyczna, dąży do kontaktów z grupą społeczną i rozwija w niej intensywną działalność. Działalność ta ma postawić tę osobę w centrum zainteresowania i z reguły ma charakter niszczycielski, i prowadzi do dramatów osobistych członków grupy. Bardzo często przyjmuje postawę uwodzicielską, co nie ma związku z głębokim związkiem uczuciowym. Posługuje się często kłamstwem oraz manipulacją. Jest całkowicie pozbawiona poczucia winy. |
| Osobowość narcystyczna |
Ma głębokie przeświadczenie o swojej wyjątkowej wartości, oczekuje na wyrazy uznania lub wręcz hołdu i spełnianie wszystkich życzeń przez otoczenie. Reaguje agresją na brak tych wyrazów. Cechuje ją całkowity brak empatii. |
