artykuły - wizerunek, savoir-vivre

Savoir-vivre

Lubię ludzi dobrze wychowanych. Uważam, że maniery dobrze świadczą o człowieku i umilają życie w społeczeństwie. Istnieją określone zasady jak postępować w różnych sytuacjach

---

Ogólne zasady, które pomagają w życiu codziennym

Uśmiech
Uśmiech i śmiech są zaraźliwe!!! Im bardziej jesteśmy szczęśliwi, tym bardziej się uśmiechamy, im więcej się uśmiechamy, tym bardziej jesteśmy szczęśliwi. Uśmiech ułatwia codzienne życie. W sklepie uśmiechając się dostaniemy ładniejszy kawałek mięsa, w urzędzie szybciej załatwimy sprawy. Uśmiech nikomu nie szkodzi i jest skutecznym środkiem odmładzającym.

Życzliwość
Życzliwość okazana ludziom wraca bardzo szybko. Powinno się być życzliwie nastawionym do wszystkich ludzi, co wcale nie znaczy, że należy się dawać naiwnie wykorzystywać! Życzliwe nastawienie potrafi zdziałać cuda. Skrzywiona i nieszczęśliwa osoba potrafi się zmienić w prawdziwego anioła...

Dyskrecja
Nie lubimy, gdy nasze tajemnice są rozpowiadane, więc również nie powinniśmy tego robić. Plotkarstwo jest w bardzo złym tonie. Świadczy o osobie, która plotkuje, że jest pusta i nie ma nic do powiedzenia na inne tematy. Takiej osobie nie należy ufać. Często plotkarze mają dwie twarze i potrafią być mili dla danej osoby, a za chwilę ją obgadać. Ludzie bardzo cenią osoby, które potrafią dochować tajemnicy, są dyskretne, nie starają się wnikać w niczyje życie prywatne i nie powtarzają zasłyszanych plotek. Tacy ludzie to prawdziwy skarb. Odzwierciedla to powiedzenie Ernesta Hemingwaya "Potrzeba dwóch lat, aby nauczyć się mówić; pięćdziesięciu, aby nauczyć się milczeć"

Lojalność
Lojalność to bardzo rzadka, a bardzo ważna cecha charakteru. Należy być lojalnym wobec rodziny, przyjaciół, pracodawców. Jeżeli nie jest się zadowolonym z pracy, to można ją zmienić, a jeżeli się pracuje, to należy być lojalnym wobec szefów i firmy.

Uprzejmość
Człowiek dobrze wychowany powinien być jednakowo uprzejmy wobec wszystkich niezależnie od stanu społecznego i zasobności portfela Kulturalnych ludzi poznajemy po tym, że jednakowo się kłaniają szefowi i sprzątaczce. Uprzejmość także popłaca. Ludzie, którzy traktują innych uprzejmie, są darzeni szacunkiem i także traktowani uprzejmie.

Błędy, których należy unikać:
Aforyzm Tadeusza Kotarbińskiego cytowany przez wielkiego znawcę savoir-vivre, Edwarda Pietkiewicza, wieloletniego ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej brzmi:

"Unikaj wykroczenia pięciorga: tonu, miny, sarkazmu, ironii, przytyku.

Bez tych powściągliwości współżycie to istna katorga" (E. Pietkiewicz - Savoir vivre dla każdego, Diogenes, Warszawa, 1997, s.25)

Jestem przekonana, że gdyby ludzie stosowali się do tego trzy razy dziennie, życie byłoby dużo łatwiejsze i przyjemniejsze. Ja sama powinnam szczególnie o tym pamiętać i staram się, szczególnie ciężko im z tym przytykiem, ale obiecuję poprawę...

---

Poruszanie się

Poruszanie się różnymi środkami transportu jest regulowane zasadami savoir-vivre. Umożliwia to sprawne przemieszczenie się oraz reguluje zasady pierwszeństwa. Opisuję zasady związane z poruszaniem się pieszo, samochodem oraz komunikacją publiczną:

Poruszanie się pieszo:
* należy chodzić prawą stroną chodnika,
* osoby idące woniej powinny poruszać się blisko krawężnika,
* na ruchliwych ulicach należy chodzić dwójkami, a na mało ruchliwych trójkami, nie należy chodzić czwórkami, tylko podzielić się na mniejsze grupy,
* gry się idzie trójkami, a z naprzeciwka nadchodzi przechodzień, któremu utrudniamy ruch, osoba idąca z lewej strony powinna się nieco cofnąć, aby umożliwić przejście osoby z naprzeciwka.

W dawnych czasach, kobiety chodziły po lewej stronie mężczyzn, aby mogli je oni obronić prawą ręką, która jest z reguły silniejsza. W dzisiejszych czasach, mężczyzna idzie po lewej stronie kobiety, aby móc jej podawać prawą rękę w razie potknięcia.
Wyjątki:
* przy przechodzeniu przez jezdnię mężczyzna osłania kobietę od strony samochodów,
* gdy są kałuże i istnieje niebezpieczeństwo, że samochody mogłyby obryzgać,
* gdy chodniki są zbyt wąskie i grozi niebezpieczeństwo,
* gdy idzie mężczyzna mundurowy z kobieta, to idzie po prawej stronie, żeby miał prawą rękę wolną do salutowania.

Generalnie prawa strona jest ważniejsza. Gdy idzie matka z córką, to córka idzie po lewej stronie itd.

Jeżeli idą więcej niż dwie osoby, to z reguły honorowym jest miejsce w środku. W przypadku:
* gdy idą dwaj mężczyźni i kobieta, to kobieta idzie w środku, z jej prawej strony starszy, a z lewej młodszy,
* gdy idą dwie kobiety, w środku może iść mężczyzna, z prawej strony starsza, a z lewej strony młodsza kobieta,
* ojciec, matka i dziecko, to dziecko ze względu na bezpieczeństwo znajduje się w środku, matka po prawej, a ojciec po lewej stronie,
* ojciec, syn i córka - to ojciec idzie w środku, po jego prawej stronie idzie córka, a po lewej syn,
* gdy idzie szef, pracownica i pracownik, to szef idzie w środku, pracownica po jego prawej stronie, a pracownik po lewej.

Wchodzenie i wychodzenie:
* pierwszeństwo mają osoby wychodzące ze sklepu, kawiarni, autobusu itd., niezależnie od płci.

Na schodach:
* wchodząc po schodach mężczyzna idzie tuż za kobieta chroniąc ją przed ewentualnym upadkiem,
* schodząc po schodach mężczyzna idzie przed kobietą,
* mężczyzna idąc po schodach powinien ustąpić miejsca przy poręczy kobiecie lub osobie starszej,
* na zakręcie lub półpiętrze w przypadku stromych schodów mężczyzna powinien się zatrzymać i zaczekać aż kobieta, lub osoba starsza zejdzie.

Poruszanie się samochodem:

- Co oznacza, jak mężczyzna otwiera żonie drzwi samochodu?
- Że albo żona, albo samochód jest nowy...

Gdy mężczyzna prowadzi, a kobieta jest pasażerem:
* Przy wsiadaniu mężczyzna powinien otworzyć drzwi prawą ręką (w przypadku drzwi z lewej strony jest odwrotnie) i przytrzymać je, aby uniemożliwić zamknięcie w czasie wsiadania,
* Lewą ręką mężczyzna podtrzymuje dłoń kobiety, która wsiada do samochodu tyłem, jakby fotel był ustawiony w stronę ulicy,
* Kobieta puszcza rękę mężczyzny po czym wykonuje zwrot w lewo o 90% i mając zwarte kolana wciąga nogi do środka, przy czym przytrzymuje spódnicę prawą ręką,
* Po upewnieniu się, że kobieta usiadła mężczyzna zamyka jej drzwi i idzie otworzyć swoje. Kobieta może (nie musi!!!) odblokować drzwi mężczyzny,
* Przy wysiadaniu kobieta czeka, aż mężczyzna otworzy jej drzwi. Mężczyzna powinien otworzyć je prawą rękę i przytrzymać i podać lewą rękę, aby ułatwić kobiecie wysiadanie,
* Kobieta robi zwrot w prawo o 90% i wyciąga nogi przytrzymując spódnicę lewą ręką. Potem podtrzymując się na dłoni mężczyzny wysiada. Mężczyzna zamyka drzwi.

W taksówkach:
* mężczyzna powinien otworzyć tylne prawe drzwi samochodu i pomóc kobiecie wsiąść, następnie obejść samochód i usiąść na tylnym miejscu z lewej strony,
* przy wysiadaniu mężczyzna obchodzi taksówkę, otwiera drzwi i pomaga kobiecie wysiąść,
* w przypadku natężonego ruchu, który uniemożliwia obejście samochodu kobieta po wejściu do taksówki przesuwa się w lewa stronę, a mężczyzna zajmuje miejsce po prawej stronie, mężczyzna wysiada pierwszy, potem kobieta przesuwa się w lewą stronę i wysiada,
* gdy kobieta nie okazuje zamiaru wsiadania i przesuwania się, mężczyzna wsiada pierwszy, a następnie kobieta. Sposób wsiadania, zależy od decyzji kobiety.

Uprzywilejowanie miejsc w samochodzie:
W samochodach służbowych lub w taksówkach:
* najbardziej uprzywilejowanym miejscem, jest miejsce z tyłu po prawej stronie, następnie, z tyłu po lewej, z tyłu po środku, a czwartym w kolejności jest miejsce obok kierowcy,
* gdy w samochodzie służbowym jedzie asystent, to siada on na miejscu nr 4, a szef na nr 1,
* na poniższym rysunku K - oznacza kierowcę, liczby oznaczają kolejność uprzywilejowanych miejsc

przód samochodu
K 4
2 3 1
tył samochodu

W samochodach prywatnych:
* najbardziej uprzywilejowanym miejscem, jest miejsce obok kierowcy (najczęściej właściciela samochodu), następnie z tyłu po prawej stronie, z tyłu po lewej stronie, a a czwartym w kolejności jest miejsce z tyłu na środku,
* na poniższym rysunku K - oznacza kierowcę (właściciela), liczby oznaczają kolejność uprzywilejowanych miejsc,

przód samochodu
K 1
3 4 2
tył samochodu

Poruszanie się komunikacją publiczną:

W środkach lokomocji:
* pierwszeństwo mają wysiadający, którzy opuszczają dany środek lokomocji, robiąc więcej miejsca w środku, dopiero wtedy następni wsiadają,
* jeżeli podróżuje kobieta i mężczyzna, to kobieta wsiada pierwsza, a mężczyzna pomaga jej wsiąść,
* mężczyzna wysiada pierwszy torując drogę kobiecie i podając jej dłoń przy wysiadaniu; gdy jest tłok i nie ma możliwości, wysiada się tak, jak jest wygodnie.

---

Spożywanie posiłków

Zasady dotyczące nakrywania i podawania potraw

Najbardziej chyba widać braki w wychowaniu oraz nieznajomość zasad savoir-vivre w czasie jedzenia. Jakiś czas temu firma Ernst & Young zapraszała kandydata do pracy do restauracji i obserwowała jego zachowanie przy stole. Gdy osoba ta soliła potrawę przed spróbowaniem, została odrzucana...

Noże, widelce i łyżkę układamy wg kolejności spożywanych dań.

Kieliszki ujmujemy prawą ręką, więc stawiamy je po prawej stronie i ustawiamy wg kolejności użycia.

Dania podzielone na porcje i zupy podaje się z prawej strony, natomiast te do nakładania z półmiska z lewej strony. Napoje nalewa się z prawej strony. Talerze brudne zabiera się z prawej strony, a czyste stawia się z lewej strony.

---

Wyjście do restauracji

Zasady dotyczące zachowania w restauracji:
* wchodząc do restauracji mężczyzna otwiera drzwi kobiecie i puszcza ją przodem,
* mężczyzna pomaga kobiecie zdjąć okrycie, oddaje je do szatni i odbiera numerek,
* w przypadku, gdy kelner pokazuje nam miejsce, kelner idzie przodem, następnie kobieta, a za nią mężczyzna,
* gdy nie ma osoby, która wskazuje miejsce, mężczyzna idzie przodem wybierając stolik oraz miejsce które umożliwia widok całej sali, proponuje je kobiecie o po uzyskaniu akceptacji odsuwa krzesło kobiety i pomaga jej usiąść,
* w eleganckich restauracja kobiety otrzymują menu bez cen,
* szczególnie przy spotkaniach służbowych należy wybierać potrawy, które mają średnia cenę, zarówno wybranie najdroższych, jak i najtańszych może być źle odebrane przez osobę płacącą,
* rachunek płaci strona zapraszająca,
* w przypadku, gdy kobieta i mężczyzna umawiają się, to moim zdaniem, płacić powinien mężczyzna. Wiele osób się ze mną może nie zgodzić, że mężczyźni powinni płacić rachunki, osoby te zapraszam do analizy moich argumentów
* mężczyzna pyta, co kobieta wybrała, może jej również coś polecić, następnie, gdy kelner podejdzie, składa zamówienie kobiety okazując, że zapamiętał co ona wybrała, a następnie zamawia swoje jedzenie,
* gdy kobieta mówi, "zamów coś dla mnie" mężczyzna powinien zamówić dla niej posiłek ze szczególną troską, okazując w ten sposób swój szacunek,
* gdy kobieta zaczyna wstawać mężczyzna powinien wstać pierwszy, podać dłoń kobiecie i pomagając jej odsuwając w czasie wstawania krzesełko.

---

Powitania


* mężczyzna kłania się kobiecie, młodszy - starszemu, pracownik - przełożonemu, idący - stojącemu, jadący samochodem - idącemu pieszo, jedna osoba - grupie, idący schodami w górę, schodzącemu w dół, idący szybciej, idącemu wolniej, wchodzący - obecnym w pomieszczeniu,
* pierwsza wyciąga przy powitaniu kobieta do mężczyzny, starsza osoba do młodszej. Kobiety powinny tak podawać dłoń żeby umożliwiać uścisk i pocałowanie jej. Jeżeli osoba, która powinna pierwsza wyciągnąć rękę, tego nie czyni, nie należy przejmować inicjatywy. Mężczyźni czasami całują kobity w rękę (lub jak to dawniej bywało w czubki palców). Jeżeli mężczyzna czuje, że kobieta nie chce być pocałowana w rękę, mężczyzna nie powinien tego robić na siłę,
* przy spotkaniu służbowym zaczyna się witanie od szefa, nawet, jeżeli jego zastępcą jest kobieta, lub znacznie starszy mężczyzna,
* osoba wchodząca do pomieszczenia powinna się pierwsza przywitać (np. powiedzieć "dzień dobry"), niezależnie od stanowiska,
* gdy przełożony wchodzi do pokoju, pracownicy nie powinni wstawać, przełożony powinien pozdrowić pracowników, a oni po odpowiedzeniu na pozdrowienie powinni kontynuować swoją pracę,
* jeżeli przełożony podchodzi i podaje rękę, to mężczyzna wstaje, a kobieta siedzi, gdy zostaje nawiązana rozmowa, to kobita powinna wstać, ale przełożony powinien ją poprosić, żeby jednak usiadła,
* kobieta przy witaniu się siedzi...

---

Całowanie w rękę

Mężczyzn można podzielić na trzy grupy:
* takich, którzy obcałowywują wszystkie kobiety,
* takich, którzy są przeciwni całowaniu na ulicy, w urzędach i w spotkaniach służbowych, ale całują w rękę najbliższe kobiety, np. matkę, żonę, oraz kobiety przy specjalnych okazjach, np. przy gratulacjach, składaniu życzeń, podziękowań za pomoc,
* takich, którzy wogóle nie całują kobiet w rękę uważając z reguły to za staroświecki zwyczaj.

Część znawców tematu wypowiada się przeciwko całowaniu kobiet w rękę. O ile przez większość obcokrajowców jest on uważany za zaściankowy, w Polsce jest on dosyć rozpowszechniony. Część kobiet z punktu widzenia emancypacji jest przeciwnych całowaniu w rękę. Ja osobiście, mimo, że uważam się za nowoczesną kobietę, bardzo lubię ten zwyczaj. Miło mi, że paru moich znajomych też J.

Kobiety całują się w Polsce trzykrotnie. W Anglii dwukrotnie.

---

Przedstawianie


* przedstawia się mężczyznę - kobiecie, młodszego - starszemu, młodszego rangą, starszego rangą, pojedynczą osobę niezależnie od płci przedstawia się małżeństwu,
* wymienia się najpierw nazwisko osoby przedstawianej np. "chciałbym przedstawić pan Oleksy, pani Kwaśniewska" lub w bardziej zażyłych kontaktach "Poznajcie się Robert Janowski, Kasia Stankiewicz",
* przy przedstawianiu mamie i osobom wysokiej rangi stosuje się uroczystą formę - "Mamo, pozwól, że Ci przedstawię przyszłego ojca Twoich wnuków...", "Pozwoli pan prezes, że przedstawię naszego najmądrzejszego pracownika, pana Wałęsę".

---

Przechodzenie na "Ty"


* propozycję przejścia na "ty" składa starszy - młodszemu, kobieta - mężczyźnie, przełożony - podwładnemu, starszy pracownik - młodszemu pracownikowi,
* zanim zaproponuje się przejście na "ty" należy się zastanowić, czy napewno tego chcemy, czy dzieje się to na potrzebie chwili i czy następnego dnia nie będziemy żałować tej decyzji.

---

Spóźnianie się

Teoretycznie nie należy się spóźniać.

Czasami jednak gospodarze oczekują, że goście się spóźnią i są jeszcze niegotowi.

Niektórzy przygotowują podanie dania na określoną godzinę i spóźnienie psuje im pracę włożoną w przygotowanie posiłku.

Jeżeli jest się zaproszonym na np. 20 to przychodzi się punktualnie. Jeżeli gospodarze zapraszają między 19 a 20 to umożliwia to przybycie w zależności od komunikacji.

Idąc na imprezę w klubie, czy w restauracji, należy przyjść punktualnie.

W drzwiach wita gospodarz, a następnie gospodyni w pokoju. Żegna się w pokoju, a gospodarz odprowadza do drzwi.

Gdy goście wyrażają chęć podziękowania za gościnę, nie należy ich pod żadnym pozorem próbować zatrzymywać.

---

Z wizytą


* gdy idzie się z wizytą to gospodarze witają uśmiechem w drzwiach, mężczyzna pomaga się kobiecie rozebrać, wiesza je na wieszak lub podaje gospodarzowi do powieszenia, następnie sam się rozbiera i po zdjęciu okryć gospodarze się witają z gośćmi,
* gospodarze pierwsi wyciągają ręce na powitanie. W przypadku, gdy są to dwie pary witają się one w kolejności: kobieta z kobietą, potem kobiety z mężczyznami, a następni mężczyzna z mężczyzną, co pozwala uniknąć krzyżowania się rąk,
* gospodarze witają gości na stojąco, natomiast goście postępują inaczej; kobiety z reguły siedzą przy powitaniu (wstają, gdy witają się ze starszą lub podobnym wieku kobietą). Mężczyźni witając się z kobietą wstają . Witając się z mężczyzna powinni się unieść.

---

Oświadczyny


* oświadczać się powinien mężczyzna! aczkolwiek w Anglii 29 lutego mogą się oświadczać kobiety!!! raz na cztery lata kobiety mają szansę przygwoździć wreszcie upragnionego mężczyznę, zanim on zdobędzie się na oświadczyny...
* są trzy różne sposoby oświadczania się, mężczyźni mają więc do wyboru, nie tylko partnerki, ale też sposoby oświadczania się:
* mężczyzna uprzednio umówiony przychodzi do domy kobiety, którą na zamiar poślubić. Powinien przynieść dwa bukiety kwiatów - z różowych róż dla mamy i większy, z czerwonych róż dla swojej wybranki i wręczyć je przy przywitaniu. Następnie mężczyzna uroczyście prosi rodziców o rękę ich córki (np.: "Chciałbym prosić o rękę Państwa córki"), następnie, gdy oni wyrażą zgodę, oświadcza się kobiecie (np. "Czy wyjdziesz za mnie?", "Czy zechcesz zostać moją żoną?", lub też bardziej romantyczne odmiany) i wkłada na serdeczny palec prawej ręki pierścionek zaręczynowy.
* mężczyzna oświadcza się kobiecie, a potem prosi o rękę jej rodziców i wręcza pierścionek przy oświadczaniu się kobiecie lub ponownie się oświadczając przy rodzicach, bądź też wręcza pierścionek przy oświadczynach, potem kobieta mu go oddaje i on ponownie jej go wręcza przy rodzicach (osobiście uważam to ostanie rozwiązanie za zbyt sztuczne),
* mężczyzna najpierw oświadcza się kobiecie i wręcza jej pierścionek zaręczynowy, następnie prosi o rękę jej rodziców i daje jej drugi pierścionek. Aczkolwiek jest to dosyć rzadko stosowane, sądzę, że zasługuje na uwagę. Dzięki temu unika się oddawania pierścionka i ponownego go dawania,
* oświadczając się mężczyzna może klęknąć przed swoją wybranką, co podnosi rangę zdarzenia,
* bardzo ważne jest żeby mężczyzna oświadczył się w romantyczny sposób, ponieważ kobieta przechowuje wspomnienie tej chwili przez całe życie. W smutnych chwilach poprawia jej to samopoczucie i pomaga odświeżyć uczucia do męża.

---

Dawanie kwiatów

W Polsce jak i wielu innych krajach dobrze przyjęte jest dawanie nieparzystej liczby kwiatów. Z nieparzystej liczby kwiatów wychodzą ładniejsze kompozycje.

Przychodząc z wizyta, należy kwiaty odpakować z papieru w przedpokoju (lub przed wejściem, ale nie wrzucać papieru do hydrantu) natomiast gdy są zapakowane w ozdobną folie, można ją pozostawić. W innych krajach, np. we Francji, wypada podać kwiaty w opakowaniu, co ma świadczyć o jakości kwiaciarni, w której zostały one zakupione.

Kwiaty należy podawać główkami do góry. Należy wręczać kwiaty lewą ręką, aby prawą mieć wolną na podanie dłoni i ewentualne ucałowanie dłoni kobiety.

Niektórzy nadal uznają mowę kolorów kwiatów.

Należy pamiętać, że kolor czerwonym, uważany jest za okazanie miłości. Z tego powodu odradzałabym dawanie kwiatów czerwonych komukolwiek poza wybranką serca. W trakcie oświadczyn, ukochanej przynosi się kwiaty czerwonej, a jej mamie różowe. Różowe kwiaty, są też uważane za najbardziej neutralne.

Czerwone - miłość
Żółte - zazdrość

Nie należy dawać chryzantem, ponieważ są one uważane za kwiaty dla zmarłych. Większość pań nie lubi także goździków.

---

Taniec


* mężczyzna zaprasza do tańca kłaniając się i mówiąc: "Czy mógłbym prosić Panią do tańca" lub w bardziej zażyłych kontaktach "Zatańczymy?",
* gdy kobiecie towarzyszy mężczyzna można spytać, "Czy nie ma Pan nic przeciwko, że poproszę Pana małżonkę/partnerkę do tańca?". Niektórzy uważają, że w dzisiejszych czasach nie powinno się tego stosować, gdyż kobiety są bardzo samodzielne i nie są własnością mężczyzny i potrafią same zadecydować. Uważam jednak, że jest to ładny zwyczaj i cieszę się, że jeszcze wiele osób go stosuje.
* kobiety nie powinny prosić mężczyzn do tańca za wyjątkiem białego walca. Jednak w zażyłych kontaktach, kobiety czasami proponują taniec: "Zamawiam następny taniec", "Zatańczymy?". Jakkolwiek jest wielu zwolenników tego zwyczaju, ja osobiście jestem przeciwna. Uważam, że mimo równouprawnienia, prosić do tańca i oświadczać się powinni tylko mężczyźni.
* po zakończonym tańcu mężczyzna powinien podziękować i odprowadzić partnerkę z powrotem (w żadnym wypadku nie zostawiać jej na środku sali!!!),
* w czasie proszenia do tańca i dziękowaniu za taniec mężczyźni czasami całują kobietę w rękę. Aczkolwiek nie jest to konieczne, jest wiele kobiet, które to lubią.

---

Ubranie


* kobiety z reguły wiedzą jak się ubrać, więc ograniczę się do opisu męskiego ubrania,
* istnieje zasada, że spośród trzech elementów ubrania: garnituru, koszuli i krawata, tylko jeden z nich może być we wzorek (np. w paski lub w kratkę)
- koszula jednokolorowa, garnitur jednokolorowy, krawat we wzorki,
- koszula jednokolorowa, garnitur we wzorek, krawat jednokolorowy,
- koszula we wzorek, garnitur jednokolorowy, krawat jednokolorowy,
* rękawy koszuli powinny być dłuższe od rękawów marynarki i trochę wystawać (do 2 cm),
* obuwie powinno być dostosowane kolorem do ubrania:
- do ubrań jasnych i brązowych - obuwie brązowe,
- czarne obuwie można praktycznie nosić do każdego koloru ubrania.
* skarpetki powinny być dobrane kolorem do obuwia, spodni lub krawata

źródło: http://www.szczescie.info